Tìm hiểu Linux Distro là gì và các bản Linux Distro phổ biến

Một trong những điểm đặc biệt của Linux là hệ sinh thái các bản phân phối (distro) đa dạng, phục vụ cho nhiều mục đích và nhu cầu khác nhau Mỗi bản phân phối của Linux có những đặc điểm riêng biệt về giao diện người dùng, tính năng, hỗ trợ phần mềm và mục tiêu sử dụng. Dưới đây là một số bản phân phối Linux phổ biến nhất, giúp bạn hiểu rõ hơn về lựa chọn phù hợp cho nhu cầu của mình.

Linux Distro là gì?

Một Linux Distro (viết tắt của Linux Distribution) là một phiên bản cụ thể của hệ điều hành Linux, bao gồm nhân Linux (kernel), các công cụ hệ thống, ứng dụng và giao diện người dùng. Mỗi distro có những đặc điểm riêng biệt, phù hợp với nhu cầu và sở thích của các nhóm người dùng khác nhau. Các bản phân phối Linux thường được phân phối kèm với một số phần mềm, công cụ và môi trường làm việc (desktop environment) để tạo ra một hệ thống hoàn chỉnh. Điều này cho phép người dùng có thể lựa chọn phiên bản Linux phù hợp với mục đích sử dụng của mình, từ máy tính cá nhân đến các máy chủ, trung tâm dữ liệu.

Các Distro Chính Trong Linux

Dưới đây là một số distro Linux phổ biến nhất hiện nay:

Ubuntu Ubuntu là một trong những distro phổ biến nhất, được phát hành dựa trên Debian. Nó thân thiện với người mới bắt đầu, dễ sử dụng và có một cộng đồng hỗ trợ lớn.
Debian Debian là một trong những bản phân phối ổn định và lâu đời nhất trong cộng đồng Linux. Đây là nền tảng cho nhiều bản phân phối khác, bao gồm Ubuntu.
Fedora Fedora là distro được Red Hat phát triển, hướng tới việc cung cấp các công nghệ và phần mềm mới nhất. Fedora là bản thử nghiệm của Red Hat Enterprise Linux (RHEL).
RHEL (Red Hat Enterprise Linux) RHEL là bản phân phối doanh nghiệp được phát triển bởi Red Hat, cung cấp một môi trường ổn định và hỗ trợ dài hạn cho các ứng dụng doanh nghiệp.
openSUSE openSUSE là một distro mạnh mẽ dành cho các quản trị viên hệ thống và nhà phát triển. Nó có hai phiên bản: Leap (ổn định) và Tumbleweed (rolling release).
Arch Linux Arch Linux là một distro hướng tới những người dùng có kinh nghiệm, với triết lý "Keep It Simple, Stupid" (KISS), cho phép người dùng tùy chỉnh mọi thứ từ cơ bản.
CentOS CentOS là một bản phân phối mã nguồn mở dựa trên RHEL, phục vụ cho môi trường máy chủ và các doanh nghiệp.
Kali Linux Kali Linux là một bản phân phối được tối ưu hóa cho kiểm thử xâm nhập và bảo mật mạng.

Tại sao có nhiều Linux Distro?

Tùy biến: Mỗi distro được tạo ra với mục tiêu đáp ứng một nhu cầu cụ thể, từ việc sử dụng cho máy chủ, máy tính để bàn, đến các thiết bị nhúng.
Cộng đồng: Mỗi distro có một cộng đồng người dùng riêng, đóng góp vào việc phát triển và tùy chỉnh distro.
Công nghệ: Các distro khác nhau sử dụng các công nghệ và phần mềm khác nhau, dẫn đến sự đa dạng về tính năng và hiệu năng.

Các loại Linux Distro phổ biến

Distro cho máy tính để bàn:

Ubuntu: Một trong những distro phổ biến nhất, dễ sử dụng và có cộng đồng lớn.
Linux Mint: Dựa trên Ubuntu, cung cấp giao diện đẹp mắt và thân thiện với người dùng.
Fedora: Một distro tập trung vào các công nghệ mới nhất, thường là bản thử nghiệm cho các tính năng sẽ có mặt trong Red Hat Enterprise Linux.
Debian: Một distro ổn định và đáng tin cậy, là nền tảng cho nhiều distro khác.

Distro cho máy chủ:

CentOS: Dựa trên Red Hat Enterprise Linux, cung cấp một nền tảng ổn định và miễn phí cho các máy chủ.
Debian: Cũng được sử dụng rộng rãi trong vai trò máy chủ, với cấu hình ổn định và bảo mật cao.
Ubuntu: Ubuntu cũng được dùng trong vai trò máy chủ.

Distro cho các mục đích đặc biệt:

Kali Linux: Dành cho kiểm thử thâm nhập và an toàn thông tin.
Arch Linux: Cho phép người dùng tùy chỉnh hệ thống một cách sâu sắc.
Android: Hệ điều hành di động phổ biến nhất, dựa trên nhân Linux.

Lịch sử phát triển của các distro

Debian

Lịch sử: Debian được sáng lập bởi Ian Murdock vào năm 1993. Đây là một trong những bản phân phối Linux lâu đời và ổn định nhất. Debian trở thành nền tảng cho nhiều bản phân phối khác, bao gồm Ubuntu. Phát triển: Debian nổi bật với triết lý "Free as in Freedom" (Tự do như tự do), tập trung vào việc cung cấp phần mềm tự do và mã nguồn mở.

Ubuntu

Lịch sử: Ubuntu được phát triển bởi Canonical Ltd., được ra mắt lần đầu vào năm 2004. Ubuntu được xây dựng trên nền tảng Debian nhưng tập trung vào tính dễ sử dụng và trải nghiệm người dùng. Phát triển: Ubuntu nhanh chóng trở thành một trong những distro phổ biến nhất, với các phiên bản phát hành theo chu kỳ hàng năm và hỗ trợ lâu dài (LTS).

RHEL (Red Hat Enterprise Linux)

Lịch sử: Red Hat được thành lập vào năm 1993, và RHEL ra mắt lần đầu tiên vào năm 2000. RHEL hướng tới việc cung cấp một hệ điều hành ổn định, bảo mật cho các tổ chức lớn và doanh nghiệp. Phát triển: Red Hat cung cấp dịch vụ hỗ trợ thương mại cho RHEL, giúp các tổ chức duy trì môi trường hệ thống ổn định và an toàn.

Fedora

Lịch sử: Fedora ra đời vào năm 2003 như một dự án cộng đồng để phát triển các công nghệ mới nhất cho Linux. Fedora là bản phân phối thử nghiệm, và nhiều công nghệ mới sẽ được thử nghiệm trên Fedora trước khi được đưa vào RHEL. Phát triển: Fedora luôn cập nhật các tính năng mới nhất và nhanh chóng đưa chúng vào sử dụng.

openSUSE

Lịch sử: openSUSE là một dự án cộng đồng được phát triển bởi SUSE, một công ty phần mềm lớn, ra mắt lần đầu tiên vào năm 2005. openSUSE được chia thành hai nhánh: Leap (ổn định) và Tumbleweed (rolling release). Phát triển: openSUSE được thiết kế với mục tiêu phục vụ cho cả các quản trị viên hệ thống và người dùng cuối.

Hệ thống quản lý gói (package manager) của các Distro phổ biến

Debian và các distro dựa trên Debian (Ubuntu, Linux Mint,...)

apt (Advanced Package Tool): Là công cụ quản lý gói chính thức của Debian và các distro dựa trên Debian. Nó cho phép bạn tìm kiếm, cài đặt, cập nhật, gỡ bỏ và quản lý các gói phần mềm từ các kho lưu trữ (repositories).
dpkg: Là công cụ cơ bản để làm việc với các gói .deb. apt thực chất sử dụng dpkg bên trong để thực hiện các tác vụ quản lý gói.

RHEL và các distro dựa trên RHEL (CentOS, Fedora,...)

yum (Yellowdog Updater, Modified): Là công cụ quản lý gói chính thức của RHEL và các distro dựa trên RHEL. Nó tương tự như apt nhưng có một số khác biệt về cú pháp và cấu hình.
dnf (Dandified Yum): Là một công cụ mới hơn, thay thế cho yum trong Fedora và một số distro khác. dnf cung cấp các tính năng bổ sung và hiệu năng cao hơn.

Kết luận

Các bản phân phối Linux có sự khác biệt về mục tiêu và đối tượng sử dụng. Từ những bản phân phối thân thiện với người mới bắt đầu như Ubuntu và Linux Mint, đến những bản phân phối mạnh mẽ và linh hoạt như Arch Linux và Fedora, mỗi bản phân phối đều có những đặc điểm riêng giúp phục vụ các nhu cầu đa dạng của người dùng. Việc chọn lựa bản phân phối phù hợp sẽ giúp bạn tận dụng tối đa sức mạnh của Linux cho công việc và sở thích của mình.