Các lệnh Linux cơ bản mà bạn cần biết

Linux là một hệ điều hành mạnh mẽ, thường được quản lý qua giao diện dòng lệnh (CLI). Để sử dụng hiệu quả Linux, bạn cần nắm rõ các lệnh cơ bản. Bài viết này sẽ giới thiệu các lệnh phổ biến trong Linux, được phân loại theo từng mục đích sử dụng.

Lệnh Quản Lý Tệp và Thư Mục

ls: Liệt kê nội dung của thư mục.

ls
ls -l   # Hiển thị danh sách chi tiết
ls -a   # Hiển thị các tệp ẩn

cd: Chuyển thư mục hiện tại.

cd /path/to/directory   # Đến thư mục cụ thể
cd ..                   # Quay về thư mục cha

pwd: Hiển thị đường dẫn thư mục hiện tại.

pwd

mkdir: Tạo thư mục mới.

mkdir new_directory
mkdir -p dir1/dir2      # Tạo thư mục con

rm: Xóa tệp hoặc thư mục.

rm file.txt             # Xóa tệp
rm -r directory         # Xóa thư mục và nội dung

touch: Tạo 1 file mới

touch new_file
touch test.txt # tạo file test.txt

cp: Sao chép tệp hoặc thư mục.

cp file.txt /path/to/destination
cp -r dir1 dir2         # Sao chép thư mục

mv: Di chuyển hoặc đổi tên tệp/thư mục.

mv oldname.txt newname.txt
mv file.txt /path/to/destination

Lệnh Xem Nội Dung Tệp

cat: Hiển thị nội dung của tệp.

cat file.txt

less: Hiển thị nội dung tệp theo từng trang.

less file.txt

head: Hiển thị vài dòng đầu tiên của tệp.

head file.txt
head -n 10 file.txt    # Hiển thị 10 dòng đầu

tail: Hiển thị vài dòng cuối của tệp.

tail file.txt
tail -n 10 file.txt    # Hiển thị 10 dòng cuối

Lệnh Quản Lý Quyền và Chủ Sở Hữu

chmod: Thay đổi quyền của tệp/thư mục.

chmod 755 file.txt
chmod u+x script.sh     # Thêm quyền thực thi

chown: Thay đổi chủ sở hữu của tệp/thư mục.

chown user file.txt
chown user:group file.txt

Lệnh Quản Lý Tiến Trình

ps: Hiển thị các tiến trình đang chạy.

ps aux

top: Giám sát hệ thống và tiến trình theo thời gian thực.

top

kill: Dừng một tiến trình.

kill PID
kill -9 PID    # Dừng tiến trình mạnh mẽ

Lệnh Nén và Giải Nén

tar: Nén và giải nén tệp.

tar -cvf archive.tar file1 file2   # Nén
tar -xvf archive.tar               # Giải nén

gzip: Nén tệp.

gzip file.txt

gunzip: Giải nén tệp.

gunzip file.txt.gz

Lệnh Quản Lý Mạng

ping: Kiểm tra kết nối tới một máy chủ.

ping google.com

ifconfig: Hiển thị cấu hình mạng (thường dùng trên hệ thống cũ).

ifconfig

ip: Cấu hình và kiểm tra thông tin mạng (thay thế ifconfig).

ip addr

curl: Truy xuất dữ liệu từ một URL.

curl https://example.com

Lệnh Quản Lý Người Dùng

whoami: Hiển thị tên người dùng hiện tại.

whoami

id: Hiển thị ID người dùng và nhóm.

id

adduser: Thêm người dùng mới.

sudo adduser username

passwd: Đổi mật khẩu.

passwd

Lệnh Quản Lý Hệ Thống

df: Hiển thị thông tin dung lượng ổ đĩa.

df -h

du: Hiển thị dung lượng của tệp/thư mục.

du -sh directory

uptime: Hiển thị thời gian hệ thống đã hoạt động.

uptime

reboot: Khởi động lại.

sudo reboot

shutdown: Tắt máy hoặc khởi động lại.

sudo shutdown now         # Tắt ngay lập tức
sudo shutdown -r now      # Khởi động lại

Lệnh Tìm Kiếm

find: Tìm tệp hoặc thư mục.

find /path/to/search -name "filename"

grep: Tìm kiếm văn bản trong tệp.

grep "keyword" file.txt

locate: Tìm nhanh tệp (cần cài đặt mlocate).

locate filename

Lệnh Quản Lý Gói

Debian/Ubuntu :

sudo apt update           # Cập nhật danh sách gói
sudo apt install package  # Cài đặt gói
sudo apt remove package   # Gỡ bỏ gói

CentOS/Fedora :

sudo yum install package  # Cài đặt gói
sudo yum remove package   # Gỡ bỏ gói
sudo yum update           # Cập nhật gói

Kết Luận

Các lệnh trên là cơ bản nhưng rất hữu ích cho việc quản lý hệ thống Linux. Khi bạn nắm vững chúng, việc sử dụng và làm chủ Linux sẽ trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.